మనోరూపేక్షుకోదండా పంచతన్మాత్రసాయకా।
నిజారుణప్రభాపూరమజ్జద్బ్రహ్మాండమండలా। 3
పంచతన్మాత్రలు అంటే శబ్దమూ, స్పర్శా, రూపమూ, రసమూ, గంధమూ అనేవి.
మనకు పంచభూతా లంటే తెలుసును. అవి ఆకాశము, వాయువు, అగ్ని, జలము, పృధ్వి అన్నవి అని. ఈ ఐదు మహాభూతాల యొక్క స్వరూపములే పంచతన్మాత్రలు.
కొంచెం వివరంగా చూదాం.
భూతమాత్ర స్వరూపో౽ర్థ విశేషాణాం నిరూపకః
శబ్దస్తు శబ్దతన్మాత్రం మృదూష్ణక వినిశ్చయః
విశిష్ఠ స్పర్శరూపశ్చ స్పర్శతన్మాత్రం సంజ్ఞకం
నీలపీతత్వశుక్లశ్చ విశిష్ఠం రూపమేవచ
రూపతన్మాత్ర మిత్యుక్తం మధురత్వామ్లతాయుతమ్
రసతన్మాత్ర సంజ్ఞంతు సౌరభ్యాది విశేషతః
గంధ స్యా ద్గంధ తన్మాత్రం తేభ్యోవై భూతపంచకమ్
అని మహాస్వఛ్చందసంగ్రహం అనే గ్రంథంలో ఉన్నది. ధ్వని యొక్క్ అర్థ విశేషాషాన్ని నిరూపించే శబ్దమే శబ్దతన్మాత్రం. గట్టిదనమూ, ,మెత్తందనమూ, వేడీ చల్లదనమూ మొదలైనవి తెలిపే స్పర్శయే స్పర్శతన్మాత్రం. తెలుపూ నలుపూ వగైరా రంగుల్నీ అకారాల్నీ తెలిపేది రూపతన్మాత్రం. తీపీ పులుపూ వగైరా రుచుల్ని తెలిపేది రసతన్మాత్రం, రకరకాల వాసనలను తెలిపేది గంధతన్మాత్రం.
ఈ తన్మాత్రలు ఇంద్రియాల లక్షణాలను తెలిపేవిగా ఉన్నాయి కదా. ఇవే అమ్మవారి చెఱకు వింటికి బాణాలుగా ఉన్నాయట. సాయకములు అంటే బాణాలు అనే అర్థం.
ఈ బాణాలను మూడూ వర్గాలుగా చెబుతారు. మొదటివి స్థూలమైనవి. అంటే ఇవి పువ్వుల బాణాలు. చెఱకు వింటికి పూల బాణాలు కదా మరి. ఈ పూవుల బాణాలు ఏవిటంటే తామరపూవు, ఎఱ్ఱకలువ, ఎఱుపుడోలు కలిగిన తెల్ల కలువ, నల్లకలువ తియ్యమామిడి చెట్టు పువ్వు అనేవి.
ఇక సూక్ష్మమైన బాణాల పంచకం అంటే పంచతన్మాత్రలు అని పైన చెప్పుకొన్నవి.
పరా అని చెప్పబడే బాణాలు, ద్రాం, ద్రీం, క్లీం, బ్లూం, నః అనేవి. ఇది శ్రీవిద్యలోని మంత్రశాస్త్రసంబంధమైన విషయం కాబట్టి ఇక్కడ విస్తరించటం లేదు.
ఈమధ్య కాలంలో ఒకరిద్దరు పంచతన్మాత్రసాయకా అన్న దానికి పంచతన్మాత్రలు సాయకములు (బాణములు)గా కలిగినది అని కాక పంచతన్మాత్రలు సాయకము (అనే ఒక్క బాణము)గా కలిగినది అని అర్థం చెప్పారు. కాని అది సంప్రదాయానికి విరుధ్ధంగా ఉంది. పంచబాణాలనటమే కాదు వాటికి విడివిడిగా మంత్రాలూ, బీజాక్షరాలూ ఉపాసనలూ కూడా శాస్త్రములలో ఉన్నాయి కాబట్టి ఒకే బాణం అన్న మాట అంగీకరించటం కష్టం. ఐతే వారు మాత్రం అమ్మవారి చిత్రపటాల్లో ఒకేబాణం సూచిస్తూ ఉన్నారన్న కారణం చెబుతున్నారు.
"పంచతన్మాత్రసాయకా"
రిప్లయితొలగించండిరకరకములైన తన్మాత్రలని గురించి సూక్ష్మంగానైనా తెలిసింది. ధన్యవాదాలు!